Сэтгэл зүйн талаар сонирхолтой 10 баримт:

1. Хүн аливаа зүйлийг мартахын хүчилбэл тэр зүйлээ улам их боддог.

• 📔“Ироник процессын онол”-оор хүн ямар нэгэн зүйлийг мартахыг хичээх тусам илүү санаж байдаг гэдэг.

Ироник процессын онол (Ironic Process Theory) гэдэг нь хүний тархи тодорхой нэг зүйл бодохгүй байхыг хичээх тусам тэр тухай илүү их боддог гэх сэтгэл зүйн үзэгдэл юм.

2. Бидний тархи “хуурамч дурсамж” бүтээх чадвартай.

• 🎞️Зарим тохиолдолд бид өнгөрсөнд тохиолдоогүй үйл явдлыг жинхэнэ мэтээр санаж, итгэх нь элбэг. Яагаад гэвэл бидний тархи дурсамжийг камер шиг бичдэггүй, харин эвлүүлдэг. Энэ процессын явцад алдаа гарч болдог юм.

3. Сэтгэл гутрал физик өвдөлттэй ижил тархины хэсгийг идэвхжүүлдэг.

• 😔Өвдөлт хариуцдаг тархины бүс (anterior cingulate cortex) нь сэтгэл санааны хүнд байдалд орсон үед ч мөн адил идэвхэждэг байна. Өөрөөр хэлбэл, сэтгэл санааны хүнд байдал нь тархинд жинхэнэ бие махбодын өвдөлт мэт мэдрэгддэг. Судалгаагаар сэтгэл гутрал, ганцаардал, сэтгэлийн шарх ч гэсэн эдгээр хэсгийг идэвхжүүлдэг болох нь тогтоогдсон.

4. Хүмүүс ямар нэг зүйл дээр сонголт хийх боломжгүй болох үед илүү аз жаргалтай байдаг.

• ☮️24 төрлийн чанамал бүхий хэсэгт зогссон хүмүүсийн 60% нь сонирхсон ч ердөө 3% нь худалдан авалт хийсэн.Харин 6 төрлийн чанамалтай хэсэгт зогссон хүмүүсийн 40% нь сонирхсон боловч 30% нь худалдан авалт хийсэн.

Хүмүүст хэт олон сонголт байх үед тэд юуг сонгохоо мэдэхгүй эргэлзэж, шийдвэр гаргахдаа стрессдэж, эцэст нь сонголтоо хийж чадахгүй үлдэх магадлал өндөр байдаг.

5. Өөрийгөө хайрлах нь стрессийн эсрэг хамгийн хүчтэй зэвсэг.

• 🫀Өөртөө эелдэг, уучлалтай хандах хүмүүс сэтгэлийн дарамтыг даван туулах чадвар илүү өндөр байдаг.

6. Хайртай хүнийхээ нэрийг санамсаргүйгээр буруу дуудах нь таныг тэднийг үнэхээр ойр дотно гэж боддогийг илтгэнэ.

• 🫂Жишээ: Хэрэв та “Баяр” гэдэг найзынхаа тухай бодож байгаад “Бат” гэж андуурч хэлсэн бол энэ нь тэдний нэр тархины нэг сүлжээнд байгаа учраас юм. Үүнтэй адилаар гэр бүлийн гишүүд, найзууд, хайртай хүмүүсийн нэрс тархины нэг бүлэгт хадгалагддаг тул заримдаа тархи алдаатай сонголт хийдэг.

7. Сэтгэл хөдлөлийг дарах нь түүнээсээ ч илүү сөрөг үр дагаварт хүргэдэг.

• 👎Сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэхгүйгээр дотроо хадгалах нь стрессийг нэмэгдүүлж, сэтгэлзүй болон бие махбодын эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг. Цаашлаад бие махбодод ч мөн адил нөлөөлдөг байна. Жишээ нь зүрх судасны өвчний эрсдэлийг нэмэгдүүлж, дархлааг сулруулдаг байна.

8. Хүн өөрийн сонирхож буй сэдвийн талаар илүү хурдан суралцдаг.

• Хэрэв та ямар нэг зүйлд сонирхолтой байвал таны тархи тэр мэдээллийг илүү хурдан шингээж, удаан санах боломжтой байдаг. Энэ нь тархины нейробиологи, сэтгэлзүй, мотивацийн механизмтай холбоотой.

9. Бусдад баярласан сэтгэлээ илэрхийлэх нь таныг өөрийгөө илүү аз жаргалтай болгодог.

• 📌 2012 онд Америкийн Сэтгэл Судлалын Холбоо (APA) дараах судалгааг хийжээ:

  - Гурван бүлэг хүнд даалгавар өгсөн:

  1. Талархлын дэвтэр хөтлөх (Өдөр бүр 3 зүйлд талархах)

  2. Өдөр тутмын энгийн тэмдэглэл хөтлөх

  3. Ямар ч тэмдэглэл хөтлөхгүй байх

  - 10 долоо хоногийн дараа:

  • Талархлын дэвтэр хөтөлсөн хүмүүсийн стресс багасаж, илүү эерэг хандлагатай болж, амьдралаас авах сэтгэл ханамж ихэссэн байсан.

  • Бусад бүлгүүдтэй харьцуулахад тэд илүү аз жаргалтай, эрч хүчтэй, нойрны чанар сайжирсан гэж мэдэгдсэн.

10. Ганцаардал нь тамхидалт, хэт таргалалттай адил эрүүл мэндэд хортой.

• 👤Ганцаардал нь цусны даралт ихсэх, дархлаа сулрах, стресс нэмэгдэх зэрэг олон эрүүл мэндийн асуудалд хүргэж болзошгүй.